In België is het alom bekend dat er in gebouwen van voor 2001 astbesthoudende materialen aanwezig kunnen zijn. Omwille van de grote gezondheidsrisico’s van asbest is er sinds 1998 een verbod gekomen op het produceren van astbesthoudende materialen. Nochtans weten we vaak niet of er in onze oude gebouwen effectief asbest aanwezig is, daarom is het asbestattest sinds 23/11/2022 in het leven geroepen.
Maar wat als blijkt dat er asbest aanwezig is in uw onroerend goed? Moet je dit dan plicht verwijderen? Wij geven je hieronder een woordje uitleg.

Sinds 2018 heeft Vlaanderen een actieplan voor asbestafbouw en naar aanleiding daarvan werd het asbestattest in het leven geroepen. De Vlaamse Regering wilt dus tegen 2040 Vlaanderen "asbestveilig" maken, dus niet "asbestvrij". Het asbestattest is een samenvattende uitslag van een inventarisatie uitgevoerd op een onroerend goed. De opmaak van zo’n inventaris gebeurt altijd door een gecertificeerde asbestdeskundige.
OVAM levert, na de inventaris, het asbestattest af waarin je meer informatie kan terugvinden over het al dan niet aanwezige asbest. Hierdoor kom je te weten als (toekomstige) eigenaar of dat specifieke gebouw asbestveilig is of niet en hoe je als eigenaar het gebouw asbestveilig(er) kan maken. 

Voorlopig ben je als eigenaar alleen verplicht om een asbestattest te laten opmaken als je jouw onroerend goed (>20m2) wilt "vervreemden onder levenden", zoals bijvoorbeeld bij een verkoop. Beschik je niet over een asbestattest bij de verkoopovereenkomst? Dan is het de koper zijn volste recht om de nietigheid van de verkoop in te roepen. Iets wat je als verkoper wilt vermijden! Maakt jouw woning deel uit van een gebouwencomplex? Dan ben je als mede-eigenaar ook verplicht om ten laatste voor 1 januari 2027 over een asbestattest van de gemene delen te beschikken.
Belangrijk hierbij is dat jouw woning gebouwd is voor 2001 (risico-bouwjaar). Is dit niet het geval? Dan heb je als eigenaar geen asbestattest nodig.

Echter wordt er sterk aangeraden dat je ook een asbestattest laat opmaken voor jouw woning wanneer je deze wilt renoveren. Dit kan een volledig nieuw attest zijn of er wordt aan de hand van een aanvullend onderzoek verder gewerkt op het bestaand asbestattest. Dit zorgt eveneens voor een advies over hoe je veilig de asbesthoudende materialen zelf kan verwijderen of dit best laat verwijderen door een gespecialiseerde firma.

Tot slot is het aftellen naar 2032. Tegen dan moet iedereen die eigenaar is van een onroerend goed gebouwd voor 2001, beschikken over een asbestattest.

Tot op heden is er door de Vlaamse overheid geen algemene verplichting voor het verwijderen van asbest opgelegd. Er is dus met andere woorden geen deadline gekend waartegen asbest verwijderd zou moeten worden door de nieuwe eigenaar van een onroerend goed. Belangrijk is wel dat het asbest aanwezig in het onroerend goed geen risico vormt voor ieders gezondheid om zo bijvoorbeeld longziektes te voorkomen. Wijst jouw asbestattest erop dat er asbestmaterialen aanwezig zijn in jouw woning? Geen paniek. Niet alle asbestmaterialen zijn een risico voor de gezondheid. Hierdoor moeten ze dan ook niet verwijderd worden.

Heb je een asbesthoudende toepassing in een zeer slechte staat? Dan wordt er wel zeer hard aangeraden om deze te (laten) verwijderen. Met zeer slechte staat bedoelen we dat de materialen broos of beschadigd zijn, stof afgeven of afbrokkelen. Deze staat zorgt namelijk wel voor een gezondheidsrisico.

Renovatie in het vooruitzicht? Wanneer er bij renovatiewerken ingesloten asbestmaterialen bloot komen te liggen, ben je wel verplicht om deze te verwijderen. Je mag met andere woorden deze materialen niet bedekken met nieuwe, niet schadelijke materialen.

Voor alle duidelijkheid: het asbestattest vervult een informatieplicht. Wanneer er asbest is aangetroffen in het onroerend goed, wilt het asbestattest aangeven welke acties men best moet nemen om een asbestveilige toestand te creëren, maar dit ook effectief uitvoeren is niet verplicht voor niet-publieke constructies zoals dus bijvoorbeeld uw woning, appartement. Er zijn dus ook geen te respecteren deadlines in deze gevallen. Wel dient men uiteraard attent te zijn voor deze aanbevelingen aangezien het wel de nodige zaken zegt over het risico dat gepaard gaat met de mogelijke blootstelling van de asbestvezels. 

De Vlaamse milieuwetgeving legt namelijk een beheersplicht op. Iedereen die asbestmaterialen beheert, moet de nodige handelingen doen als er risico is op het vrijkomen van asbestvezels. Daarom is het natuurlijk wel verstandig om minstens de asbesthoudende materialen correct te gaan beheren als het kan of uiteindelijk wel de nodige aanpassingen uit te voeren.  

Voor het verwijderen van asbesthoudende matarialen is de wetgeving wél duidelijk. In de wet is vastgesteld wie bepaalde asbesthoudende materialen mag verwijderen en wie niet. We zetten het hier voor je op een rij:

Op de site van OVAM vind je eveneens een overzicht van wie wat mag verwijderen.

Omdat de Vlaamse overheid zo veel als mogelijk asbestveilige gebouwen op haar grondgebied wilt  hebben, biedt ze maatregelen aan om de eigenaars van gebouwen met asbest te ondersteunen. Zo kan je onder andere terecht bij je stad of gemeente voor de inzameling van asbestcement aan huis, de verwijdering van niet-hechtgebonden asbestmaterialen of een groepsaankoop van een asbestattest (najaar 2025).

Bovendien kan je via Mijn Verbouwpremie een premie ontvangen van de Vlaamse overheid wanneer je een energiebesparende investering wil uitvoeren. Het enige nadeel hieraan gekoppeld is dat je dan de asbestmaterialen moet laten verwijderen door een erkende aannemer.

Hoewel je niet wettelijk verplicht bent om meteen alle asbest in je woning te verwijderen, wordt het wel aangeraden om te zorgen dat je woning veilig is voor jezelf, je gezin en toekomstige bewoners. Dankzij het asbestattest weet je waar je aan toe bent en kan je gefundeerde keuzes maken: aanpakken waar nodig. Denk eraan dat asbest in slechte staat een reëel gezondheidsrisico vormt en dus best zo snel mogelijk wordt aangepakt. Laat je hierbij adviseren door erkende deskundigen en informeer je over de mogelijke ondersteuning vanuit je gemeente of de Vlaamse overheid. Zo zet je stap voor stap je woning op weg naar een veilige, gezonde en asbestvrije toekomst !